جداسازی و الگوی بیان ژن بتا آمیرین سنتاز در گیاه دارویی کاسنی (cichorium intybus l.)

با ظهور داروهای شیمیایی، نقش و اهمیت گیاهان دارویی در تأمین سلامت بشر مورد تهدید قرار گرفت. امروزه استقبال از گیاهان دارویی و فراورده¬های طبیعی با رشد قابل توجهی روبرو شده است. کاسنی (cichorium intybus l.) متعلق به خانواده گل¬ستاره¬ای¬ها، از جمله گیاهان دارویی مهم می باشد که انواع متعددی از متابولیت های ثانویه ی گیاهی از جمله ترپن ها را تولید می¬کند. تری¬ترپن ها یکی از مهمترین گروه های تشکیل دهنده ترپن ها می¬باشند که تجمع این ترکیبات اغلب به فرم گلیکوزیله تحت عنوان ساپونین است. گروهی از آنزیم¬های مهم کاتالیز کننده در مسیر بیوسنتز ساپونین تری¬ترپنوییدها، اکسیدو¬اسکوالن سیکلازها می¬باشند که آنزیم بتا¬آمیرین سنتاز (bas) از جمله این آنزیم¬ها است. در این پژوهش، جداسازی و بررسی بیان ژن کد کننده آنزیم بتا¬آمیرین سنتاز در رقم زراعی هیرا و ژنوتیپ بومی کردستان متعلق به گیاه دارویی کاسنی مورد بررسی قرار گرفت. استخراج rna، سنتز cdna، جداسازی و تعیین توالی قسمتی از این ژن با استفاده از آغازگرهای دژنره و اختصاصی از گیاه دارویی کاسنی انجام شد. هم¬چنین بیان ژن بتا¬آمیرین سنتاز از طریق rt-pcr نیمه کمی در بافت¬های برگ و ریشه با استفاده از آغازگرهای اختصاصی و ژن¬های رفرنس gapdh و actin در بافت¬های برگ و ریشه انجام شد. بررسی ناحیه توالی یابی شده نشان داد که ژن بتا¬آمیرین سنتاز کاسنی مشابهت زیادی با همین ژن در سایر گیاهان بویژه گل مینا و خاراگوش چینی دارد. بررسی روابط فیلوژنتیکی با رسم دندروگرام نیز این نتایج را تایید کرد. طی مقایسه قطعه توالی¬یابی شده، سه گونه کاسنی، گل مینا و خاراگوش چینی در یک گروه و سایر گونه¬های متعلق به خانواده گل ستاره¬ای¬ها نیز در گروه¬های مجزا قرار گرفتند. نتایج حاصل از rt-pcr نیمه کمی نیز نشان داد که بیان ژن بتاآمیرین سنتاز در بافت ریشه به طور معنی¬داری بیشتر از بافت برگ می¬باشد. هم¬چنین بین ژنوتیپ¬های مختلف نیز در سطح رونوشت اختلاف وجود دارد. نتایج بدست آمده می¬تواند در مهندسی متابولیک در کاسنی مورد استفاده قرار گیرد.